In die wet staat dat vrijheidsbeperkende maatregelen en dwangzorg voor dementerenden alleen zijn toegestaan als allerlaatste redmiddel. In instellingen wordt dat goed geregeld, maar voor mensen die thuis verpleegd worden, is er nog geen wetgeving op dit gebied. De wet moet ervoor zorgen dat mensen die dwang toepassen moeten vastleggen wat ze allemaal geprobeerd hebben voordat ze de beslissing nemen om dwang te gebruiken. De Inspectie voor de Gezondheidszorg kan hier dan op controleren.
Thuiszorg
Uit onderzoek van de Universiteit van Maastricht onder bijna duizend thuiswonende dementerenden blijkt dat vrijheidsbeperking en dwang in de thuiszorg nog vaak voorkomt. Het gaat bijvoorbeeld dan om vastbinden, het gebruik van bedhekken, het onder dwang wassen en verschonen, het stiekem of gedwongen toedienen van voedsel en medicijnen en het opsluiten in huis. Het is het eerste grote onderzoek naar vrijheidsbeperking van ouderen thuis.
Thuis wonen met dementie vraagt om bepaalde aanpassingen in het huis. Het is belangrijk dat de persoon zich er veilig en comfortabel voelt. Iets als een wapperend gordijn kan een gevoel van veiligheid in de weg staan en voor verwarring zorgen. Lees hier waar je op moet letten bij mensen met dementie die thuis wonen >>
Vastbinden
Hamers deed onderzoek naar 837 dementerenden die nog thuis wonen. Bij 39 procent was sprake van dwangmaatregelen: 7 procent werd in hun fysieke vrijheid beperkt, bijvoorbeeld door vastbinden of opsluiten in huis. 41 procent kreeg ongevraagd kalmerende medicijnen toegediend en 79 procent kreeg onvrijwillige zorg, bijvoorbeeld het toedienen van voeding of vocht terwijl ze dat zelf niet willen.
Thuis
De onderzoekers hebben gekeken naar mensen die onder toezicht staan van een in dementie gespecialiseerd thuiszorgteam. Volgens Hamers is dit in Nederland waarschijnlijk de beste thuiszorg voor mensen met dementie. ‘Dan kun je gerust de vraag stellen: kan zo iemand nog wel thuis wonen. Deze persoon wordt in zijn rolstoel vastgebonden, de rolstoel wordt vastgezet, hij wordt met een tafelblad klemgzet, en heeft dubbelzijdige bedhekken. Wat voor leven heb je dan?’, zegt Hamers in Trouw.
Mantelzorg
Omdat de overheid wil dat ouderen langer thuis blijven wonen, wordt het risico op dwang in de thuisomgeving groter, voorspelt de hoogleraar. En hoe ernstiger de vorm van dementie, hoe groter de kans is dat de zorgprofessional dwang toepast. Dat geldt ook voor de mantelzorger, wanneer deze zwaar belast is, dan is de kans groter dat hij dwangmaatregelen toepast.
Ouderen wonen langer thuis. Omdat ze het zelf willen én omdat het moet. Wat is er nodig om mensen langer zelfstandig thuis te houden? ‘Achter de voordeur heerst vooral grote angst om afhankelijk te worden van zorg.’ Lees hier meer >>
Jos Hamers moet eens uitleggen wat hij onder dwang verstaat bij het verlenen van noodzakelijk zorg door mantelzorgers en professionals.
Net als mijn 5 jarig neefje wil mijn demente moeder van 98 niet onder de douche, omdat zij van zich zelf het beeld heeft dat zij dat nog zelf kan en doet en het niet nodig is. Het beeld dat zij uiteraard over alle zaken die zich in huis afspelen heeft.
Toegeven en ontwijken veroorzaakt binnen enige maanden dat er dan sprake is van een mensonterende situatie. De mantelzorg en professional worden verwaarlozing, en onzorgvuldig handelen verweten.
Van hun wordt een sturende begeleiding verwacht, die overtuigingskracht vraagt maar ook een dwingend karakter draagt om de noodzakelijk hulp te verrichten voor mensen die zelf de regie kwijt zijn.
Laat deze mensen niet aan hun lot over door toe te geven aan ontkenning waarvan zij zelf de ellende niet kunnen overzien.
Zadel hard werkende mantelzorgers/professionals niet met schuld gevoelens op. Dit handelen heeft niets te maken met agressie, vrijheidsberoving of mishandelingen.
Nico Loo.