Bijna drie maanden nadat gemeenten afspraken hebben gemaakt voor een zogenoemde “zachte landing” voor bureaus jeugdzorg, zijn er nog steeds geen stappen genomen voor concrete oplossingen van het zorgaanbod. Bovendien blijkt uit een onderzoek in opdracht van de Transitiecommissie Stelselherziening Jeugd dat er geen of nauwelijks afspraken zijn in gemeenten over de continuïteit van de jeugdzorg en over de inrichting van de nieuwe taken van gemeenten. De Transitiecommissie vindt op dit moment de transitie van de jeugdzorg op 1 januari 2015 niet verantwoord.
Alarmbellen
Dit alles staat in de Derde Rapportage van de Transitiecommissie Stelselherziening Jeugd, die vandaag wordt aangeboden aan staatssecretaris Teeven en Van Rijn. In november 2013 had de Transitiecommissie vijf voorwaarden gesteld voor een “zachte landing” van de jeugdzorg. De alarmbellen gingen in november rinkelen toen bleek dat in meer dan de helft van de 41 regio’s de gemeenten nog geen of onvoldoende afspraken hadden gemaakt over de transitie van de jeugdzorg.
In een interview met Zorg +Welzijn waarschuwde Leonard Geluk, voorzitter van de Transitiecommissie Stelselherziening Jeugd (TSJ), voor de ondergang van de bureaus jeugdzorg. Lees hier het interview met Leonard Geluk >>.
Falen
De gemeenten falen in hun voortvarende besluitvorming over de transitie van de jeugdzorg. Uit een onderzoek in opdracht van de Transitiecommissie blijkt dat ‘de meerderheid van de transitiemanagers in gemeenten aangeeft zich midden in het proces van afspraken maken bevinden. Zij verwachten uiterlijk in de zomer van dit jaar tot afspraken te komen.’ Een grote meerderheid van de aanbieders van jeugdzorg geeft aan dat er nog ‘in het geheel geen afspraken zijn gemaakt. Ze weten niet of zij nog tot deze afspraken zullen komen.’
De Tweede Kamer heeft naar aanleiding van het oordeel van de Transitiecommissie gevraagd aan staatssecretaris Van Rijn om in januari 2014 de plannen voor de jeugdzorg opnieuw te laten beoordelen’. Lees hier het artikel>> Naar aanleiding hiervan is de Derde Rapportage verschenen.
Aanpak
De Transitiecommissie geeft een sprankje hoop dat het nog goed kan komen: ‘Er is een programmatische aanpak van gemeenten nodig, waarin is uitgewerkt wat er minimaal aan maatregelen moeten worden genomen om te vermijden dat kinderen tussen de wal en het schip vallen.’ Volgens de Transitiecommissie zijn de gemeenten nu aan zet. OM de transitie van de jeugdzorg op de rails te krijgen, hebben gemeenten gerichte ondersteuning nodig. Belangrijk is ook, aldus de commissie, is dat gemeenteraden niet alleen de kaders aangeven voor de gemeentelijke jeugdzorg, maar ook het proces van de transitie controleren. De commissie constateert overigens dat de komende gemeenteraadsverkiezingen de voortgang van de nieuwe jeugdtaken niet bevordert.
Over 5 jaar komt er een parlementaire enquête naar aanleiding van de dan geconstateerde chaos als gevolg van de drie transities.
Deze ontwikkeling is zeer zorgelijk. In feite heeft de Jeugdzorg het ook wel een beetje aan zichzelf te danken. Te vaak negatief in de media en dan is het voor de opportunisten in Den Haag makkelijk scoren. Het probleem is dat ten onrechte gedacht wordt dat de gemeente dichterbij staat en het dus beter kan. Het is wrang dat de bevolking over het algemeen de Gemeente juist heel ver weg vindt staan. Dus is dit gedoemd te mislukken. Wethouders zien de bui al hangen en gaan nu met derden samenwerkingsverbanden aan. Het gevolg is dat minder geld bij een zorg-behoevende komt en alles weer op afstand met druk van financiele resultaten geregeld gaat worden. Het Jeugdzorg Instituut is niet met de tijd mee gegaan. het de eigen signalen niet opgepakt en is blijven volharden in het maken van dezelfde afwegingen. Het lag eigenlijk aan de media…Dat zou met echte bestuurders aan het roer en goede toezichthouders wellicht allemaal beter hebben kunnen lopen. `Maar ja dan vraag je ook wat….
Vanmiddag hoorde ik de staatssecretaris nog op de radio verkondigen dar gemeenten veel beter weten wat hun burgers willen dan het rijk …met deze ongefundeerde conclusie, gevolgd door: ‘met de overheveling van de bijstand is het daarom ook goed gegaan’ is het wel duidelijk dat de inhoud van de transities geen prioriteit heeft. Ook zo’n kreet van een gemeentelijk politicus: ‘een gespecialiseerde plaats voor een kind kost wel een ton, dan kunnen we er dus maar een paar plaatsen..’. Geen woord over pleeggezinnen, opvang in eigen familie en/of andere preventieve maatregelen. Samenvattend: Geld en organisaties, daar gaat het om. De burger? vul zelf maar in..Jaap van Velzen
De Transitiecommissie Stelselherziening Jeugd (TSJ) maakt zich terecht zorgen over de voortgang van de transitie, maar stelt tevens dat de invoering per 1 januari a.s. nog steeds mogelijk is.
De schuldvraag voor de vertraging wordt door de TSJ grotendeels bij de gemeenten gelegd. Dat is niet terecht. Het Rijk heeft de transitie zwaar onderschat en loopt met zijn eigen acties flink achter de feiten aan. Hoe kunnen gemeenten al tot inkopen kopen als het budget nog niet bekend is (en 5% kan afwijken van wat ze weten)? Het budget dat gemeenten in 2015 krijgen zal gebaseerd zijn op de zorgconsumptie in 2012. Zwaar verouderde cijfers dus! Hoe kunnen gemeenten jeugd-ggz inkopen als in het geactualiseerde Transitieplan van het Rijk als mijlpaal staat dat pas in december de zorgverzekeraars hun kennis hebben overgedragen? Hoe kunnen gemeenten de inkoop bij de Bureaus Jeugdzorg versnellen als de certificering van deze instellingen pas dit najaar plaatsvindt? Terwijl ze geen zaken mogen doen met niet-gecertificeerde instellingen. Waar blijven de outcome-indicatoren die het Rijk zou regelen (vanaf augustus 2013 ligt daar al een rapport over)? Waarom wordt de AMvB met de aanvullende rijksregels pas dit najaar vastgesteld? Waarom duurt dat allemaal zo lang bij de Ministeries van Van Rijn en Teeven?
Zeker, veel gemeenten lopen ook achter. Zijn te lang blijven wachten op Den Haag (aanvaarding Jeugdwet, budgetzekerheid) en dat was niet handig. Maar daarover volgende keer….