Word je bewust van machtsongelijkheid

‘Mishandeling? Dat komt bij ons niet voor!’ Dat is vaak de eerste reactie als het gaat over machtsongelijkheid. Maar als het gesprek op gang komt, komen er vaak voorbeelden naar boven die men toch anders had kunnen aanpakken. In een zorgrelatie speelt machtsongelijkheid altijd een rol. Dat is belangrijk om je te realiseren. Mishandeling en grensoverschrijdend gedrag kunnen dus echt voorkomen. Ook in jouw organisatie.

Weet hoe groot het risico op grensoverschrijdend gedrag is in jouw organisatie

Kunnen je collega’s en jij omgaan met machtsongelijkheid? Krijgen cliënten en familie de ruimte om hun grenzen aan te geven? Sommige omstandigheden in een organisatie kunnen een risico vormen, waardoor een medewerker of vrijwilliger ongewild een pleger wordt. Bijvoorbeeld niet genoeg of niet goed opgeleid personeel, voor een lange tijd werken met cliënten die moeilijk gedrag vertonen, weinig samenwerking tussen professionals en mantelzorgers of niet genoeg ruimte voor intervisie. Maar ook problemen thuis, een negatief zelfbeeld of culturele verschillen kunnen ervoor zorgen dat jij over de grens gaat. Maak dez risico’s bespreekbaar en let op je collega’s. Sommige zitten er soms ‘helemaal doorheen’, maar durven of kunnen dit moeilijk aangeven.

De toenemende ambulante hulpverlening heeft als gevolg dat professionals steeds vaker achter de voordeur komen. Dat brengt ook risico’s met zich mee: lastige situaties kunnen escaleren en dan sta je daar als jeugd- of gezinshulp. Misschien wel in je eentje. Hoe ga je veilig op huisbezoek? Lees hier meer >>

Maak je cliënten weerbaar

Grensoverschrijdend gedrag wordt vaak pas duidelijk als er naar gevraagd wordt. Dat vraagt om een pro-actieve houding van jou. Ga het gesprek aan met je cliënt en vraag eens hoe hij zich bejegend en verzorgd voelt, of hij zich serieus genomen voelt of dat er dingen zijn die de cliënt niet prettig vindt en of hij er iets van durft te zeggen in die situatie. Cliënten en hun familie worden weerbaarder wanneer zij weten waar ze terecht kunnen met vragen en wat zij van de hulpverlener en vrijwilliger kunnen verwachten. Het is belangrijk om dit goed duidelijk te maken.

Weet bij wie je terecht kunt

Om situaties laagdrempelig en veilig te kunnen bespreken is het belangrijk dat er een aanspreekpunt is om een ‘niet-pluis gevoel’ of daadwerkelijk grensoverschrijdend gedrag te bespreken. Zorg dat je weet wie dat is bij jou in de organisatie en wat hij of zij precies doet.

Weet hoe je kunt signaleren en wat je moet doen

Niet ieder signaal moet meteen gemeld worden. Sommige situaties hebben te maken met bijvoorbeeld de bejegening van een cliënt. Dat kun je ook in je team bespreken zodat het hele team er wat van kan leren. Vertelt een cliënt iets over grensoverschrijdend gedrag, dan is het belangrijk dat je een luisterend oor biedt en vraagt of de cliënt het wil melden. Zie je mishandeling of grensoverschrijdend gedrag zelf gebeuren, spreek dan de pleger er meteen op aan en raadpleeg vervolgens het stappenplan van je organisatie over hoe je verder moet handelen.

Deze aanbevelingen komen uit de Leidraad Veilige Zorgrelaties voor zorgprofessionals en vrijwilligers. Deze leidraad is ontwikkeld in opdracht van VWS en hoort bij het Actieplan ‘Ouderen in veilige handen’. De leidraad is niet alleen bedoeld voor de ouderenzorg, maar voor alle zorg waar sprake is van een afhankelijkheidsrelatie tussen cliënt en medewerker zoals gehandicaptenzorg, geestelijke gezondheidszorg en ook maatschappelijke ondersteuning. Kijk hier voor meer informatie over de leidraad >>